Skip to main content

Ses Kısıklığı

Ses Kısıklığı

İnsan sesi doğumdan ölüme kadar doğal sürecinde değişime uğrar. Fakat sesin kısılması veya bozulması doğal sürece dahil değildir. Ses kısıklığı tedavisinin çeşitli aşamaları ve yöntemleri vardır. Sesin aşırı kullanımına bağlı olan ses kısıklıklarında en genel tedavi ses istirahatıdır. Kullanılan diğer yöntemler ise ses terapisi, ses hijyeninin sağlanması, ilaç tedavisi ve ses teli ameliyatıdır.

LARENJİT

En çok karşılaşılan ses kısıklığı sorunu larenjitlerdir. Larenjit ses teli dokusunun iltihaplanarak kızarması ve şişmesi durumudur. Basit bir soğuk algınlığı ses tellerini iltihaplandırabilir ve kısa süreli ses kaybı yaşanmasına sebep olabilir. En masum ses sorunu olarak bilinen larenjit genellikle 1 hafta içerisinde geçse de bazen aynı masumlukta kalmayabilir. Eğer önemsiz bir hastalık olarak algılanır ve tedavisine özen gösterilmezse soluk borusunda başka sorunlara sebep olabilir. 3 ayı geçen larenjitler kronik larenjit olarak tanımlanır. Enfeksiyonlar dışında sesi tahriş eden durumlar yüzünden de ses kısılması yaşanabilir. Sesi sürekli kullanmak, sigara ve mide reflüsü kronik larenjitin diğer sebepleri arasındadır

SULKUS VOKALİS HASTALIĞI

Doğumsal olan sulkus vokalis hastalığı ses telinin yüzey tabakalarının ara tabakaların eksikliği nedeniyle çökük olması durumudur. Seste güçsüzlük, çatallanma, yorgunluk ve incelme gibi belirtileri vardır. Stroboskopik incelemelerle tanısı konulabilen hastalığın hafif seviyelerindeki tedavisi ses terapisi ile sağlanabilir. Ses terapisinin yeterli olmaması durumunda cerrahi müdahale gerekir. Cerrahi tedavinin başarı sağlaması için sonrasında mutlaka ses terapisi ile desteklenmesi gerekir.

SES KISIKLIĞI TEDAVİSİ

Ses kısıklığı tedavisinde çeşitli aşamalar ve yöntemler bulunmaktadır. Sesin aşırı kullanımına bağlı olan ses kısıklıklarında en genel tedavi “ses istirahati” dir. Kullanılan diğer yöntemler ise toplamda beş aşamada gerçekleştirilir.

SES İSTİRAHATI

Ses istirahatı, sesin belli bir süre kullanılmamasıdır. Amacı, ses telleri üzerinde aşırı veya yanlış kullanıma bağlı travmatik durumları ortadan kaldırmaktır.

Ses istirahatı 5 ile 7 gün arasında uygulanmalıdır. İlk 5 günlük sürede ses tellerinin üzerinde zarar görmüş dokuların toparlanmasına izin verilir. Kişi bu süre içinde sesini hiç kullanmaz. Ek olarak boğaz temizleme ve öksürme gibi gırtlak üzerinde baskı oluşturan hareketlerden de kaçınmalıdır.

5 ile 7 gün arasında yapılan ses istirahatı, doktorunuzun kontrolünde uzatılabilir. Ancak bunun sonucunda gırtlak kasları zayıflayabilir ve sesin gücü kaybolabilir. Bu sebepten dolayı uzun süreli istirahatlar tercih edilmemektedir.

SES TERAPİSİ

Ses terapisi, ses kısıklığı tedavisinde en sık uygulanan tedavilerden bir tanesidir. Ses terapsinde amaç, kişinin gırtlak hareketleri ile ses teli titreşimlerini kontrol etmesini sağlamaktır. Ses terapisinde nefes teknikleri, ses telinin titreşim teknikleri ve rezonans teknikleri kullanılarak kişinin sesini kontrol altına alması ve sesini kontrol edebiliyor olması sağlanır.

Ses terapisi ortalama 6 ile 8 seans süren egzersizlerden oluşur. Her bir seans 40 ile 50 dakika arası bir ses terapisti ile çalışılarak yapılmaktadır. Terapist kişiye hangi egzersizi nasıl yapacağını ve hedef sesinin ne olması gerektiğini öğretir. Kişinin doğru gırtlak hareketleri ile sesini doğru kullanması ve bu teknikleri günlük hayatına uyarlaması hedeflenir. Terapi, istenen hedefe ulaşıldıktan sonra tamamlanır.

Ses terapisi, bazı hastalıklarda 1 veya 2 seansta gerilerken, bazı hastalıklarda yıllarca sürebilmektedir.

SES HİJYENİ

Vokal hijyen, diğer adıyla ses hijyeni, sese zararlı olabilecek durumların ortadan kaldırılmasıdır. Burada kişi, sesine zarar verebilecek maddeleri tüketmez, sesini aşırı kullanmaktan ve sesine zarar verecek davranışlardan (bağırmak, boğaz temizlemek gibi) kaçınır ve ortamını sesine göre ayarlar.

  • Vokal hijyende dikkat edilmesi gerekenler şöyle sıralanabilir:
  • Kişinin boğaz temizleme ve öksürme gibi davranışlardan kaçınması
  • Gürültülü ortamlarda yüksek sesle konuşulmaması
  • Bağırarak konuşmaması
  • Sigara kullanılmaması
  • Bol sıvı tüketimi yapılması
  • Kuru ortamların nemlendirilmesi
  • Kişinin işitme problemi varsa çözülmesi
  • Eğer aşırı kullanıma bağlı bir ses kısılması varsa kullanım miktarı düşürülmesi
  • Kişinin rahat tonda ses üretmesi ve bu tonu koruması
  • Hastalık süresince bu maddelere uyması

İLAÇ TEDAVİSİ

Sesin iyi çıkması için özel üretilmiş bir ilaç yoktur çünkü ses, ancak ses tellerinin dokusu sağlıklıyken ve doğru teknik kullanıldığında iyi çıkar. Bu sebepten dolayı hastalıklarda kullanılan hastalığa özgü tedaviler, aynı zamanda sesin de tedavisi içerisindedir. Kişinin hastalığına göre ilaç tedavisi verilir. Eğer bir enfeksiyon varsa bir antibiyotik, reflüsü varsa asit seviyesini düzenleyen bir ilaç, ağrıya bağlı bir şikayet varsa ağrı kesiciler gibi. Ancak sesi düzelten ya da iyileştiren bir ilaç yoktur.

SES TELİ AMELİYATI

Ses teli ameliyatı, daha doğrusu ses kısıklığı ameliyatı iki türlüdür. Bunlardan birisi doğrudan ses teli üzerine yapılan işlemlerdir. Ses telleri çok küçük dokulardır ve çok ince tabakaları vardır. Bu sebepten dolayı ses teli ameliyatları mikroskop altında yapılır. Ses telleri ameliyat mikroskopları ile görüntülenerek problemli dokular yok edilir ve hassas dokular korunur. Bu ameliyatlara ses teli mikrocerrahisi ya da mikrolaringoskopik cerrahi adı verilir.

Bir kişinin ses kısıklığı tedavisi sadece cerrahi işlem ile sınırlı kalmayabilir. Cerrahi sonrası ilaç tedavisi, ses terapileri, vokal hijyen ve ses istirahatı da kullanılabilir.